ଚାଷୀ ଭାଇର ଉପୂରି ଦି’ ପଇସା

ଗୋପୀନାଥ ମହାନ୍ତି 

ନଅରର ମହିଳାମାନେ ରେଶମ ଆହରଣ କରିବାର ଦୃଶ୍ୟ
କଳାକାର ସଙ୍ଗ ବଂଶର ଚୈନୀକ ସମ୍ରାଟ ହୁଇଜଙ୍ଗ୍ (୧୦୮୨-୧୯୩୫)
ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ - ୱିକିମିଡ଼ିଆ କମନ୍ସ୍

ପରି ବାବୁ, ମାଷ୍ଟରେ ଓ ପିଲାଏ ନିଜ ହାତରେ ‘କୋଡ଼ି’ ଧରି ସ୍କୁଲ ଘରର ଛୋଟ ହତାଟିକୁ ନନ୍ଦନ-କାନନ ପରି ଭଲ ଭଲ ଗଛରେ ପୂର୍ଣ୍ଣ କରି ଦେଲେ । ଅନ୍ୟ ଲୋକଙ୍କର ଏହା ଦେଖା ଦେଖି ଝୁଙ୍କ ଲାଗିଗଲା । ଚାରିଆଡେ଼ ଲୋକେ ନାନାପ୍ରକାର ଫଳ ଲଗାଇବାକୁ ଅଣ୍ଟା ଭିଡ଼ି ଲାଗି ପଡ଼ିଲେ । ଗାଁ ଲୋକେ ଲେଖା ଲେଖି କରି ଫାରମରୁ ଚାଷବିଦ୍ୟା ଶିଖାଇବାକୁ ମଣିଷ ମଗାଇ ଆଣିଲେ । ଘମା ଘୋଟ କାମ ଚାଲିଲା ।

ଘରେ ଘରେ ଲୋକଙ୍କୁ ବୁଝାଇ ଶୁଝାଇ ଅରଟ ଚଳାଇବାକୁ କୁହାଗଲା । ପରି ବାବୁ ଲୋକଙ୍କୁ ବୁଝାଇ ଦେଲେ, “ଆମ ଗାଁରେ ଲୁଗା କିଣା ହେବ ନାହିଁ । ସମସ୍ତେ ସୂତା କାଟ, ଫୁରସତ ବେଳେ ସୂତା କାଟି ଜମାଇ ରଖି ସେଥିରେ ଲୁଗା ବୁଣାଇ ଆଣିବା ।”

ଲୋକେ ଲାଗିପଡ଼ି ସୂତା କାଟିଲେ । ଯାହାର ଯେତେବେଳେ କିଛି କାମ ନ ଥାଏ, ସେ ସେତେବେଳେ ଅରଟ ଧରି ବସେ । ସେପରି କଲାରୁ ଲୋକଙ୍କୁ ଲୁଗା ପାଇଁ ଆଉ ବେଶୀ ପଇସା ଦେବାକୁ ପଡ଼ିଲା ନାହିଁ ।

ତା ପରେ ଝୁଙ୍କ ପଡ଼ିଲା ଏଣ୍ଡିଚାଷ ଉପରେ । ପ୍ରଥମେ ଏଣ୍ଡିପୋକର ଅଣ୍ଡାକୁ ଆଣି କନା ପୁଡ଼ିଆରେ ରଖାହୁଏ । ଶୀତଦିନେ ଅଣ୍ଡା ଏଗାରରୁ ଏକୋଇଶ ଦିନରେ ଫୂଟେ, ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଦିନେ ସାତ ଦିନରେ ଫୁଟେ । ଅଣ୍ଡା ଫୁଟିଲେ କିଛି କଅଁଳିଆ ଗବପତ୍ର କନା ଭିତରେ ପକାଇଦେଲେ ପୋକମାନେ ତହିଁରେ ଚଢ଼ି ଯାଆନ୍ତି । ତା ପରେ ପତ୍ରଗୁଡ଼ିକୁ ବହଳଭାବେ ଗୋଟିଏ ଡ଼ାଲାରେ ରଖାହୁଏ । ସବୁଦିନେ ନୂଆ ପତ୍ର ଖାଇବାକୁ ଦେଇ ଡ଼ାଲାକୁ ସଫା କରାହୁଏ; କିନ୍ତୁ ତୃତୀୟ, ପଞ୍ଚମ, ଅଷ୍ଟମ ଓ ଏକାଦଶ ଦିନରେ ପୋକମାନେ ମଲା ପରି ପଡ଼ି ରହନ୍ତି, କିଛି ଖାଆନ୍ତି ନାହିଁ; ତେଣୁ ସେ ଦିନ ଡ଼ାଲା ସଫା ହୁଏ ନାହିଁ । ଜନ୍ମ ଦିନଠାରୁ ଅଠର ଦିନରେ ପୋକମାନେ ପାକଳ ହୁଅନ୍ତି । ସେତେବେଳେ ଏମାନଙ୍କ ପିଠିରେ ଅଙ୍ଗୁଳି ଚଳାଇଲେ ଗୋଟିଏ ଶବ୍ଦ ବାହାରେ ।

ଟୋକେଇରେ ପ୍ରସ୍ତ ପ୍ରସ୍ତ ଆମ୍ବପତ୍ର ଦେଇ ପୋକମାନଙ୍କୁ ତହିଁରେ ରଖି ଉପର ଢ଼ାଙ୍କି ଦିଆଯାଏ । ସନ୍ଧ୍ୟା ପରେ ସେମାନେ ମୁହଁରୁ ସୂତା ବାହାର କରି ଗୋଟିଏ ଆବରଣ ବୁଣିବାରେ ଲାଗି ପଡ଼ନ୍ତି । ଏହିପରି ଚାରି ପାଞ୍ଚଦିନ ଚାଲିଯାଏ । ଶୀତଦିନେ ଆଠ ଦିନ ପରେ ଓ ଅନ୍ୟ ଦିନେ ପାଞ୍ଚଦିନ ପରେ ଆମ୍ବ ପତ୍ରରୁ ଛଡ଼ାଇ ନେଇ କୋଷାଗୁଡ଼ିକୁ ଡ଼ାଲାରେ ସଜାଇ ରଖନ୍ତି । ଶୀତଦିନେ ୪୦ ଦିନେ ଓ ଅନ୍ୟ ଦିନରେ ୧୮ ଦିନେ କୋଷା କଣା କରି ପ୍ରଜାପତି ବାହାରନ୍ତି ।

କୋଷାକୁ ସିଝାଇ ମଲା ପୋକମାନଙ୍କୁ ଫୋପାଡ଼ି ଦିଆଯାଏ । କୋଷା ସିଝିଲେ ତହିଁରୁ ସୂତା ବାହାରେ, ସେହି ସୂତା ରେଶମ ସୂତା । ପିମ୍ପୂଡ଼ି, ଜନ୍ଦା, ମୂଷା, ଝିଟିପିଟି, କାଉ---ଏମାନେ ଏଣ୍ଡିପୋକର ଶତ୍ରୁ । ତେଣୁ ସେମାନଙ୍କଠାରୁ ନିସ୍ତାର ପାଇବା ପାଇଁ ଘରର ଗୋଟିଏ କୋଣରେ ତଳେ ଜଳଯନ୍ତ୍ର କରି ବା କିରାସିନି କନା ଗୁଡ଼ାଇ ଏମାନଙ୍କୁ ରଖନ୍ତି ।

ବି.ଦ୍ର. - ଏହି ଲେଖାଟି ଶ୍ରୀ ଗୋପୀନାଥ ମହାନ୍ତି କୃତ 'ଭୌଗଳିକ କାହାଣୀ'ରୁ ଉଦ୍ଧୃତ ।