ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉପଦେଶ ସାର (ପାରାୟଣ ସହ)

ଶ୍ରୀ ରମଣ ମହର୍ଷି କୃତ ଉପଦେଶ ସାରର ଓଡ଼ିଆ ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ସଂସ୍କୃତ ପାରାୟଣର ୟୁଟ୍ୟୁବ୍ ଲିଙ୍କ୍ - https://www.youtube.com/watch?v=_JmWFkTZAMc

ଶ୍ଲୋକ - ୧

କର୍ତ୍ତୃରାଜ୍ଞୟା ପ୍ରାପ୍ୟତେ ଫଳମ୍ ।

କର୍ମ କିଂ ପରମ୍ କର୍ମ ତତ୍ ଜଡମ୍ ।୧। 

ପଦ ଚ୍ଛେଦ

କର୍ତ୍ତୃଃ - କର୍ତ୍ତାଙ୍କର (ଅର୍ଥାତ୍ ଇଶ୍ୱରଙ୍କର), 

ଆଜ୍ଞୟା - ଆଜ୍ଞା ଦ୍ୱାରା, 

ପ୍ରାପ୍ୟତେ - ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ, 

ଫଳମ୍ - ଫଳ,

କର୍ମ - କର୍ମ,

କିଂ - କି,

ପରମ୍ - ପରମ ବା ଶ୍ରେଷ୍ଠ,

କର୍ମ - କର୍ମ,

ତତ୍ - ସେହି,

ଜଡମ୍ - ଜଡ 

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ଇଶ୍ୱରଙ୍କର ଆଜ୍ଞା ବଳେ ।

କର୍ମର ଫଳ ସବୁ ମିଳେ ।।

କର୍ମ କି ଅଟଇ ପରମ ।

ଜଡ ହିଁ ଅଟେ ସେହି କର୍ମ ।।

ଶ୍ଲୋକ -୨

କୃତି ମହୋଦଧୌ ପତନ କାରଣମ୍ ।

ଫଳମଶାଶ୍ୱତମ୍ ଗତି ନିରୋଧକମ୍ ।୨।

ପଦ ଚ୍ଛେଦ

କୃତି - କର୍ମ 

ମହୋଦଧୌ - ମହାସାଗରରେ

ପତନ କାରଣମ୍ - ପତନର କାରଣ

ଫଳମ୍ - ଫଳ 

ଅଶାଶ୍ୱତମ୍ - ଅଶାଶ୍ୱତ 

ଗତି - ଗତି 

ନିରୋଧକମ୍ - ନିରୋଧକ 

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ

ସଂସାର ମହାସାଗରରେ ।

କର୍ମର ଯୋଗୁଁ ଜୀବ ପଡେ ।।

କର୍ମର ଫଳ ଅଶାଶ୍ୱତ।

ପ୍ରଗତି କରଇ ବାରିତ ।।

ଶ୍ଲୋକ - ୩

ଇଶ୍ୟାରାର୍ପିତଂ ନେଚ୍ଛୟା କୃତମ୍ ।

ଚିତ୍ତଶୋଧକଂ ମୁକ୍ତି ସାଧକମ୍ ।୩।

ପଦଚ୍ଛେଦ

ଇଶ୍ୟାରାର୍ପିତଂ - ଇଶ୍ୱରଙ୍କୁ ଅର୍ପିତ ହୋଇଥିବା

ନେଚ୍ଛୟା - ବିନା ଇଚ୍ଛାରେ

କୃତମ୍ - କରାଯାଇଥିବା
ଚିତ୍ତଶୋଧକମ୍ - -ଚିତ୍ତର ଶୋଧକାରାକ

ମୁକ୍ତି ସାଧକମ୍ -  -ମୁକ୍ତିର ସାଧନକାରକ

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ

ଆସକ୍ତି ରହିତ ଭାବରେ ।

ଇଶ୍ୱରେ କର୍ମ ଅରପିଲେ ।।

ଚିତ୍ତର କରଇ ଶୋଧନ ।

ମୁକତି ହୁଅଇ ସାଧନ ।।

ଶ୍ଲୋକ - ୪

କାୟବାଙ୍ ମନଃ କାର୍ୟମୁତ୍ତମମ୍ ।

ପୂଜନଂ ଜପଶ୍ଚିନ୍ତନଂ କ୍ରମାତ୍ । ୪।

ପଦଚ୍ଛେଦ

କାୟ – ଶରୀର

ବାଙ୍ – ବାକ୍

ମନଃ – ମନ

କାର୍ୟମ୍ – କାର୍ଯ୍ୟ

ଉତ୍ତମ – ଉତ୍ତମ

ପୂଜନମ୍ – ପୂଜା

ଜପଃ – ଜପ

ଚିନ୍ତନମ୍ – ଚିନ୍ତନ

କ୍ରମାତ୍ – କ୍ରମାନ୍ୱୟରେ

 

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ

ଶରୀରକୃତ ପୂଜାଠାରୁ

ବାଚିକ ଜପ ଅଟେ ଗୁରୁ ।

ତହିଁରୁ ଚିନ୍ତନ ଉତ୍ତମ

କାୟବାଙ୍ମନ ଏହି କ୍ରମ ।।

ଶ୍ଲୋକ - ୫

ଜଗତ ଇଶଧୀୟୁକ୍ତ ସେବନମ୍ ।

ଅଷ୍ଟ ମୂର୍ତ୍ତିଭୃଦ୍ଦେବ     ପୂଜନମ୍ । ୫।

ପଦଚ୍ଛେଦ

ଜଗତ - ଜଗତ ହିଁ
ଇଶଧୀୟୁକ୍ତ - ଇଶ୍ୱରବୁଦ୍ଧିଯୁକ୍ତ ହୋଇ
ସେବନମ୍ - ସେବା କରିବା
ଅଷ୍ଟ ମୂର୍ତ୍ତିଭୃଦେବ - ଅଷ୍ଟମୂର୍ତ୍ତି ଥିବା ଇଶ୍ୱକଙ୍କର
ପୂଜନମ୍ - ପୂଜା ଅଟେ

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ

ହୋଇ ଇଶ୍ୱରବୁଦ୍ଧିଯୁକ୍ତ ।
ସେବିଲେ ସମସ୍ତ ଜଗତ ।।
ଅଷ୍ଟମୂରତି ପଂଚାନନ ।
ଲଭନ୍ତି ସକଳ ପୂଜନ  ।।

ଶ୍ଲୋକ - ୬

ଉତ୍ତମସ୍ତବାଦୁଚ୍ଚମନ୍ଦତଃ ।

ଚିତ୍ତଜଂ ଜପ ଧ୍ୟାନମୁତ୍ତମମ୍ ।୬।

ପଦ ଚ୍ଛେଦ 

ଉତ୍ତମ - ସର୍ବ ଶ୍ରେଷ୍ଠ 

ସ୍ତବାତ୍ - ସ୍ତୁତି ତୁଳନାରେ 

ଉଚ୍ଚ - ଉଚ୍ଚ ସ୍ୱରରେ 

ମନ୍ଦତଃ - ଧିରସ୍ୱରରେ ଜପଠାରୁ 

ଚିତ୍ତଜଂ - ଚିତ୍ତରେ କୃତ 

ଜପଧ୍ୟାନମ୍ - ଜପଧ୍ୟାନ 

ଉତ୍ତମମ୍ - ଉତ୍ତମ ଅଟେ

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ଉଚ୍ଚସ୍ୱରରେ ସ୍ତୁତିଠାରୁ ।
ଉପାଂଶୁ ଜପ ଅଟେ ଗୁରୁ ।।
ଚିତ୍ତଜ ଜପ ତହୁଁ କ୍ରମ ।
ଜପଧ୍ୟାନ ହିଁ ସର୍ବୋତ୍ତମ ।।

 

ଶ୍ଲୋକ - ୭

ଆଜ୍ୟଧାରୟା ସ୍ରୋତସା ସମମ୍ ।

ସରଲ ଚିନ୍ତନମ୍ ବିରଳତଃ ପରମ୍ ।୭।

ପଦ ଚ୍ଛେଦ 

ଆଜ୍ୟଧାରୟା - ଘିଅର ଧାର 

ସ୍ରୋତସା ସମମ୍ - ନଈର ସୁଅ ପରି 

ସରଲ - ସରଳ

ଚିନ୍ତନମ୍ - ଚିନ୍ତନ

ବିରଳତଃ - ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ଠାରୁ

ପରମ୍ - ଶ୍ରେଷ୍ଠ 

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ଘୃତର ଧାର ଅବା ନଇ

ସୁଅର ସମ ଯେବେ ହୋଇ;

ଶ୍ରେଷ୍ଠ ହିଁ ସେହି ଯେ ଚିନ୍ତନ, 

ବିଚ୍ଛିନ୍ନ ଚିନ୍ତାଠାରୁ ଜାଣ ।

ଶ୍ଲୋକ - ୮

ଭେଦଭାବନାତ୍ ସୋଽହମିତ୍ୟସୌ ।

ଭାବନାଽଭିଦା ପାବନୀ ମତା ।୮।

ପଦ ଚ୍ଛେଦ 

ଭେଦଭାବନାତ୍ - ଭେଦଯୁକ୍ତ ଧ୍ୟାନଠାରୁ

ସଃ - ସେ

ଅହମ୍ - ମୁଁ

ଇତି - ଅଟେ

ଅସୌ - ଅଟେ 

ଭାବନା - ଭାବନା

ଅଭିଦା - ଅଭେଦ

ପାବନୀ - ପବିତ୍ର 

ମତା - ଶ୍ରେଷ୍ଠ  

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ଭେଦ ଭାବନା ଯୁକ୍ତ ଧ୍ୟାନ, 

ତା'ଠାରୁ ଅଟଇ ପାବନ,

'ମୁଁ ହି ସେ' ଏହି ଯେ ବିଚାର;

ନିଶ୍ଚିତ ସବୁଠୁଁ ଅପାର ।

ଶ୍ଲୋକ - ୯

ଭାବଶୂନ୍ୟ ସଦ୍-ଭାବ ସୁ ସ୍ଥିତିଃ ।
ଭାବନା ବଲାତ୍ ଭକ୍ତିରୁତ୍ତମା ।୯।

ପଦ ଚ୍ଛେଦ 

ଭାବଶୂନ୍ୟ - ବୃତ୍ତିଶୂନ୍ୟତା 

ସଦ୍-ଭାବ - ସତ୍ ସ୍ୱରୂପରେ 

ସୁସ୍ଥିତି - ସମ୍ୟକ୍ ସ୍ଥିତି 

ଭାବନା ବଲାତ୍ - ଭାବନାର ବଳରେ

ଭକ୍ତିଃ - ଭକ୍ତି

ଉତ୍ତମା - ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ 

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ଅଭେଦ ଭାବନାର ବଳେ,

ଭାବଶୂନ୍ୟତା ହେଳେ ଫଳେ; 

ଏଥିରୁ ଉତ୍ପତି ସୁସ୍ଥିତି 

ଅଟଇ ପରମ ସେ ଭକ୍ତି ।

ଶ୍ଲୋକ - ୧୦

ହୃତ୍-ସ୍ଥଲେ ମନଃ ସ୍ୱସ୍ଥତାଃ କ୍ରିୟା ।
ଭକ୍ତିୟୋଗବୋଧାଶ୍ଚ ନିଶ୍ଚିତମ୍  ।୧୦।

ପଦ ଚ୍ଛେଦ 

ହୃତ୍-ସ୍ଥଲେ - ହୃଦୟରେ ସ୍ଥିତ ଅର୍ଥାତ୍ ଆତ୍ମ ସ୍ୱରୂୁପରେ 

ମନଃ ସ୍ୱସ୍ଥତା - ମନ ସ୍ଥିର ହେଲେ 

କ୍ରିୟା - କର୍ମ 

ଭକ୍ତି - ଭକ୍ତି 

ୟୋଗ - ୟୋଗ 

ବୋଧାଶ୍ଚ - ତଥା ଜ୍ଞାନ 

ନିଶ୍ଚିତମ୍ - ନିଶ୍ଚିତ ହୁଏ 

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ହୃଦୟ କନ୍ଦର ମଧ୍ୟରେ
ମନ ସ୍ୱରୂପେ ସ୍ଥିର ହେଲେ
ଭକ୍ତି  ଜ୍ଞାନ  ଓ କର୍ମ ଯୋଗେ
ନିଶ୍ଚିତେ ଲାଭ ହୁଏ ହେଳେ ।

ଶ୍ଲୋକ - ୧୧

ବାୟୁରୋଧନାତ୍ ଲୀୟତେ ମନଃ ।

ଜାଲ ପକ୍ଷୀବତ୍ ରୋଧ ସାଧନାତ୍ । ୧୧।

ପଦ ଚ୍ଛେଦ 

ବାୟୁରୋଧନାତ୍ - ନିଶ୍ୱାସ ପ୍ରଶ୍ୱାସ ରୋଧନ ଦ୍ୱାରା 

ଲୀୟତେ - ଲୀନ ହୁଏ 

ମନଃ - ମନ

ଜାଲପକ୍ଷୀବତ୍ - ଜାଲରେ ପଡିଥିବା ପକ୍ଷୀ ପରି 

ରୋଧସାଧନମ୍ - ନିରୋଧର ସାଧନ

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ନିଶ୍ୱାସ ପ୍ରଶ୍ୱାସ ରୋଧନ

ଫଳରେ ମନ ହୁଏ ଲୀନ ।

ଜାଲରେ ଧରା ପକ୍ଷୀ ସମ

ନିରୋଧ ହୁଅଇ ସାଧନ ।।

ଶ୍ଲୋକ - ୧୨

ଚିତ୍ତବାୟବଶ୍ଚିତ୍ କ୍ରିୟାୟୁତାଃ ।

ଶାଖୟୋର୍ଦ୍ୱୟୀ ଶକ୍ତି ମୂଲକା । ୧୨ ।

ପଦଚ୍ଛେଦ

ଚିତ୍ତବାୟବଃ – ମନ ଓ ବାୟୁ

ଚିତ୍ – ଚୈତନ୍ୟ

କ୍ରିୟା – କ୍ରିୟା

ୟୁତାଃ – ଯୁକ୍ତ

ଶାଖୟୋଃ – ଶାଖା

ଦ୍ୱୟୀ – ଦୁଇଟି

ଶକ୍ତି ମୂଳକା – ଶକ୍ତିର ମୂଳ 

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ

ମନ ଓ ପ୍ରାଣ ଏହି ଦୁଇ

କ୍ରିୟା ଶକତି ବୋଲି କହି

ଚୈତନ୍ୟ ବୋଇଲେ ସେ ଏକା

ଇଶ୍ୱରଶକ୍ତିର ସେ ଶାଖା ।

ଶ୍ଲୋକ - ୧୩

ଲୟ ବିନାଶନେ ଉଭୟ ରୋଧନେ ।

      ଲୟଗତଂ ପୁନର୍ଭବତି ନୋ ମୃତମ୍ । ୧୩ ।

ପଦଚ୍ଛେଦ

ଲୟ ବିନାଶନେ - ଲୟ ଓ ବିନାଶ

ଉଭୟରୋଧନେ - ଉଭୟଙ୍କର ରୋଧନ ଦ୍ୱାରା

ଲୟଗତଂ - ଲୟ ହୋଇଥିବା

ପୁନଃ - ଆଉଥରେ

ଭବତି - ଫେରେ 

ନୋ - ନାହିଁ

ମୃତମ୍ - ନଷ୍ଟ ହୋଇଥିବା  

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ

ପ୍ରାଣ ଓ ମନର ନିରୋଧେ ।

ମନର ଲୟ, ନାଶ ସାଧେ ।।

ଲୟ ହୋଇଲେ ଫେରେ ମନ।

ନାଶରେ ମରଣ ସାଧନ ।।

ଶ୍ଲୋକ - ୧୪

ପ୍ରାଣବନ୍ଧନାତ୍ ଲୀନମାନସମ୍ ।

ଏକ ଚିନ୍ତନାତ୍ ନାଶମେତ୍ୟଦଃ ।୧୪।

ପଦ ଚ୍ଛେଦ

ପ୍ରାଣବନ୍ଧନାତ୍ – ପ୍ରାଣର ନିରୋଧ ଦ୍ୱାରା

ଲୀନମାନସମ୍ – ଲୟ ହୋଇଯାଇଥିବା ମନ

ଏକ ଚିନ୍ତନାତ୍ – ଏକ ଚିନ୍ତନ ଦ୍ୱାରା

ନାଶମ୍ ଏତି – ନଷ୍ଟ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ

ଅଦଃ – ଏହି (ମନ)

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ

ପ୍ରାଣର ନିରୋଧନ ବଳେ ।

ମନଟି ଲୟ ପ୍ରାପ୍ତ କରେ ।।

ଲୟିତ ମନ ନାଶ ହେଳେ ।

ଏକକ ଚିନ୍ତନର ଫଳେ ।।

ଶ୍ଲୋକ - ୧୫

ନଷ୍ଟମାନସୋକ୍ତୃଷ୍ଟ ୟୋଗିନଃ ।

କୃତ୍ୟମସ୍ତି କିଂ ସ୍ୱସ୍ଥିତିଂୟତୟଃ । ୧୫।

ପଦ ଚ୍ଛେଦ

ନଷ୍ଟମାନସ – ମନ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଥିବା

ଉତ୍କୃଷ୍ଟ – ଭଲ

ୟୋଗିନଃ – ଯୋଗୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ

କୃତ୍ୟମ୍ – କର୍ତ୍ତବ୍ୟ

ଅସ୍ତି – ଅଛି

କିମ୍ – କଣ

ସ୍ୱସ୍ଥିତିଂ – ନିଜ ରୂପରେ ସ୍ଥିତି

ୟତଃ – ଯେହେତୁ

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ

ମନ ନାଶିତ ଯୋଗୀ ପାଇଁ ।

କର୍ତ୍ତବ୍ୟ ବୋଲି କିଛି ନାହି ।।

ଉତ୍ତମ ଅଟେ ସେହି ଯତି ।

ନିଜ ରୂପରେ ତାର ସ୍ଥିତି ।।

ଶ୍ଲୋକ - ୧୬

ଦୃଶ୍ୟବାରିତଂ ଚିତ୍ତମାତ୍ମନଃ ।

ଚିତ୍ତ୍ୱଦର୍ଶନଂ ତତ୍ତ୍ୱଦର୍ଶନମ୍ ।୧୬।

ପଦ ଚ୍ଛେଦ

ଦୃଶ୍ୟବାରିତଂ  ଦୃଶ୍ୟ - ବିଷୟ ଚିନ୍ତାରୁ ବାରିତ ବା ନିବୃତ୍ତ

ଚିତ୍ତମ୍ -  ମନ

ଆତ୍ମନଃ -  ନିଜର

ଚିତ୍ତ୍ୱ -  ଚୈତନ୍ୟ ସ୍ୱରୂପ 

ଦର୍ଶନମ୍ -  ଦର୍ଶନ 

ତତ୍ତ୍ୱଦର୍ଶନମ୍ -  ତତ୍ତ୍ୱଦର୍ଶନ 

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ

ବିଷୟ ଜଗତରୁ ମନ 

ଯେବେ ସେ ହୁଅଇ ବାରଣ । 

ଚୈତନ୍ୟ ସ୍ୱରୂପ ଦର୍ଶନ 

ତାହା ହିଁ ତତ୍ତ୍ୱ ବୋଲି ଜାଣ । ୧୬।

ଶ୍ଲୋକ - ୧୭

 ମାନସଂ ତୁ କିଂ ମାର୍ଗେଣ କୃତେ ।

ନୈବ ମାନସଂ ମାର୍ଗ ଆର୍ଜବାତ୍ । ୧୭।

ପଦ ଚ୍ଛେଦ

ମାନସମ୍ - ମନ

ତୁ -  କିନ୍ତୁ

କିମ୍ -  କଅଣ

ମାର୍ଗେଣ -  ମାର୍ଗରେ 

ନୈବ -  ନାହିଁ 

 ମାନସମ୍ -  ମନ

ମାର୍ଗ -  ଏହି ମାର୍ଗରେ 

ଆର୍ଜବାତ୍ -  ସରଳତା

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ

ମନଟି କି ଜାତି ପଦାର୍ଥ ।

ଏହି ବିଚାରୁ ଜ୍ଞାନ ଜାତ  ।।

ମନର ସ୍ଥିତି କିଛି ନାହିଁ ।

ସରଳ ମାର୍ଗ ଅଟେ ଏହି । ୧୭ ।

ଶ୍ଲୋକ - ୧୮

ବୃତ୍ତୟସ୍ତ୍ୱହଂ ବୃତ୍ତିମାଶ୍ରିତାଃ ।

ବୃତ୍ତୟୋର୍ମନୋ ବିଦ୍ଧ୍ୟହଂ ମନଃ । ୧୮।

ପଦ ଚ୍ଛେଦ

ବୃତ୍ତୟଃ -  ବୃତ୍ତି ବା ଚିନ୍ତା ଗୁଡିକ 

ତୁ -  କିନ୍ତୁ 

ଅହଂ -  ମୁ କାର

ବୃତ୍ତି -  ବୃତ୍ତି 

ବୃତ୍ତୟଃ -  ବୃତ୍ତିଗୁଡିକ 

ମନଃ -  ମନ 

ବିଦ୍ଧି -  ଜାଣ 

ଅହମ୍ -  ମୁଁ କାର 

ମନଃ -  ମନ

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ

ମନ ହିଁ ପ୍ରବାହ ଚିନ୍ତାର ।

ମୁଁକାର ଚିନ୍ତାର ଆଧାର ।।

ମୁଁ କାର ମନ ବୋଲି ଜାଣ ।

କହନ୍ତି ମହର୍ଷି ରମଣ । ୧୮।  

ଶ୍ଲୋକ - ୧୯

ଅହମୟଂ କୁତୋ ଭବତି ଚିନ୍ୱତଃ । 

       ଅୟି ପତତ୍ୟହଂ ନିଜ ବିଚାରଣମ୍ । ୧୯।

ପଦ ଚ୍ଛେଦ

ଅହମ୍ - ମୁଁ କାର ବା ଅହକାଂର 

ଅୟମ୍ - ଏହି

କୁତଃ - କେଉଁଠାରୁ 

ଭବତି - ଉତ୍ପନ୍ନ ହୁଏ

ଚିନ୍ୱତଃ - ବିଚାରକର୍ତ୍ତାଙ୍କର 

ଅୟି - ଆରେ

ପତତି - ପଡ଼େ ବା ପତିତ ହୁଏ

ଅହମ୍ - ଅହଂକାର

ନିଜ ବିଚାରଣମ୍ - ନିଜ ବିଷୟରେ (ଆତ୍ମତତ୍ତ୍ୱ ବିଷୟରେ ) ବିଚାର

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ମୁଁ-କାର ବୋଲି ଯେଉଁ ବୃତ୍ତି

କେଉଁଠୁ ହୁଅଇ ଉତ୍ପତ୍ତି ।

ଏପରି ବିଚାର କରିଲେ

    ନାଶଇ ଅହଂକାର ହେଳେ । ୧୯।

ଶ୍ଲୋକ - ୨୦

ଅହମି ନାଶଭାଜ୍ୟହମହଂତୟା ।

      ସ୍ଫୁରତି ହୃତ୍ସ୍ୱୟଂ ପରମପୂର୍ଣ୍ଣସତ୍  । ୨୦।

ପଦ ଚ୍ଛେଦ

ଅହମି ନାଶ ଭାଜି - ଅହଂକାର ନାଶ ହେଲେ

ଅହଂ ଅହଂ ତୟା - ମୁଁ ମୁଁ ବୋଲି

ସ୍ଫୁରତି - ସ୍ଫୁରଣ ହୁଏ 

ହୃଦ୍ - ଆତ୍ମା 

ସ୍ୱୟଂ - ନିଜେ 

ପରମ ପୂର୍ଣ୍ଣସତ୍ - ପରମ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସତ୍ ସ୍ୱରୂପ

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ

ଅହଂକାର ବିନାଶ ଫଳେ, 

ଆତ୍ମା ହୃଦୟର ସ୍ଥଳରେ ;

ମୁଁ ବୋଲି ପ୍ରକଟ ହୁଅଇ ,

          ପରମ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସତ୍ୟ କହି ।  ୨୦ ।

ଶ୍ଲୋକ - ୨୧

ଇଦମହଂ ପଦାଭିଖ୍ୟମନ୍ୱହଂ ।

    ଅହମିଲୀନକୋପ୍ୟଲୟ ସତ୍ତୟା । ୨୧।

ପଦ ଚ୍ଛେଦ

ଇଦମ୍ - ଏହି

ଅହଂ ପଦାଭିଖ୍ୟମ୍  - ଅହମ୍ ଶବ୍ଦ ଦ୍ୱାରା ନିର୍ଦ୍ଦେଶ କରାଯାଇଥିବା

ଅନୁ - ପରେ

ଅହମ୍ - ମୁଁ (ପରମ)

ଅହମିଲୀନକେ ଅପି - ଜୀବ ପରି ପ୍ରତିତ ହେଉଥିବା ଅହଂ ଲୀନ ହେବା ପରେ 

ଅଲୟ ସତ୍ତୟା - ନାଶବିହୀନ ସତ୍ ସ୍ୱରୂପ ହୋଇଥିବାରୁ

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ

ଏହି ପରି ଜୀବ ଇଶ୍ୱରେ 

ଲୀନ ହୋଇବାର ପରେ ।

ଆତ୍ମାର ଘଟଇ ପ୍ରକାଶ

           ସତ୍ୟ ସ୍ୱରୂପ ଅବିନାଶ ।୨୧।  

ଶ୍ଲୋକ - ୨୨

ବିଗ୍ରହେନ୍ଦ୍ରିୟ ପ୍ରାଣଧୀତମଃ ।

ନାହମେକସତ୍ ତଜ୍ଜଡ଼ଂ ହ୍ୟସତ୍ ।୨୨।

ପଦଚ୍ଛେଦ

ବିଗ୍ରହ - ଶରୀର

ଇନ୍ଦ୍ରିୟ - ଇନ୍ଦ୍ରିୟ ଗୁଡ଼ିକ

ପ୍ରାଣଧୀତମଃ - ପ୍ରାଣ, ବୁଦ୍ଧି ଓ ଅଜ୍ଞାନ

ନ - ନୁହନ୍ତି 

ଏକସତ୍ - ଏକ ସତ୍ ସ୍ୱରୂପ 

ତତ୍ - ତାହା

ଜଡ଼ମ୍ - ଜଡ଼

ହି - ନିଶ୍ଚିତ 

ଅସତ୍ - ଅସତ୍ 

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ଶରୀର ଇନ୍ଦ୍ରିୟ ଓ ପ୍ରାଣ ।

ନୁହେଁ ମୁଁ ଏହି କିଛି ପୁଣ ।।

ମୁଁହିଟି ଅଟେ ଏକ ସତ୍ୟ ।

ମୋ ବିନା ସମସ୍ତ ଅନିତ୍ୟ ।।

ଶ୍ଲୋକ - ୨୩ 

ସତ୍ତ୍ୱଭାସିକା ଚିତ୍ କ୍ୱବେତରା ।

ସତ୍ତୟା ହି ଚିତ୍ ଚିତ୍ତୟାହ୍ୟହମ୍ ।୨୩।

ପଦଚ୍ଛେଦ

ଭାସିକାସତ୍ତ୍ୱ - ସତ୍ ର ପ୍ରକାଶକ 

ଚିତ୍ - ଚୈତନ୍ୟ 

କ୍ୱ - କେଉଁଠି

ଇତରା - ଅନ୍ୟ 

ସତ୍ତୟା - ସତ୍ ସ୍ୱରୂପ ହୋଇଥିବାରୁ

ହି - ଯେଣୁ

ଚିତ୍ - ଚୈତନ୍ୟ 

ଚିତ୍ତୟା - ଚିଦ୍ ସ୍ୱରୂପ ହୋଇଥିବାରୁ

ହି - ନିଶ୍ଚିତ 

ଅହମ୍ - ମୁଁ

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ସତ୍ତ୍ୱର ପ୍ରକାଶକ ନାହିଁ ।

ନିଜକୁ ନିଜେ ପ୍ରକାଶଇ  ।।

ଚେତନା ସତ୍ୟ ଯେ ଅଟଇ ।

ପୁଣି ମୁଁ କାର ବୋଲି କହି ।।

ଶ୍ଲୋକ - ୨୪

ଇଶଜୀବୟୋର୍ବେଷଧୀଭିଦା ।

ସତ୍-ସ୍ୱଭାବତୋ ବସ୍ତୁ କେବଳମ୍ । ୨୪।

ପଦଚ୍ଛେଦ

                                                    ଇଶଜୀବୟୋଃ - ଇଶ୍ୱରଙ୍କ ଓ ଜୀବର ମଧ୍ୟରେ

                                                     ବେଷଧୀଭିଦା - ଶରୀରଗତ ପ୍ରଭେଦ ରହିଛି  

                                                        ସତ୍-ସ୍ୱଭାବତଃ - ସତ୍ ସ୍ୱରୂପ ଦୃଷ୍ଟିରୁ

                                                                 ବସ୍ତୁ - ପରମାର୍ଥ ତତ୍ତ୍ୱ 

                                                           କେବଳମ୍ - କେବଳ ଏକ ଅଟେ 

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

  ଜୀବ ଇଶ୍ୱର ଏହି ଦୁଇ ।

  ଶରୀର ମାତ୍ର ଭେଦ ଥାଇ ।।

  ସତ୍ତ୍ୱର ସ୍ୱରୂପ ଦୃଷ୍ଟିରେ ।

  ଜୀବ ପରମ ଏକାକାରେ ।। 

ଶ୍ଲୋକ - ୨୫

ବେଷହାନତଃ ସ୍ୱାତ୍ମଦର୍ଶନମ୍ ।

ଇଶଦର୍ଶନଂ ସ୍ୱାତ୍ମରୂପତଃ ।୨୫।

ପଦଚ୍ଛେଦ

ବେଷହାନତଃ - ବେଶ ଗୁଡ଼ିକୁ ତ୍ୟାଗ କରିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିର

ସ୍ୱାତ୍ମଦର୍ଶନମ୍ - ନିଜର ସ୍ୱରୂପ ଦର୍ଶନ 

ଇଶଦର୍ଶନଂ - ଇଶ୍ୱର ଦର୍ଶନ

ସ୍ୱାତ୍ମ ରୂପତଃ - ନିଜର ସ୍ୱରୂପରେ  

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ଉପାଧି ଗୁଡ଼ିକୁ ବର୍ଜନ ।

କରିଲେ ହୁଏ ଆତ୍ମଜ୍ଞାନ ।।

ଆତ୍ମାରେ ଇଶ୍ୱର ଦେଖିଲେ ।

ଇଶଦର୍ଶନ ଜାଣ ଭଲେ ।।

ଶ୍ଲୋକ - ୨୬ 

ଆତ୍ମ ସଂସ୍ଥିତିଃ ସ୍ୱାତ୍ମଦର୍ଶନମ୍ ।

ଆତ୍ମ ନିର୍ଦ୍ୱୟାଦାତ୍ମନିଷ୍ଠତା ।୨୬।

ପଦଚ୍ଛେଦ

ଆତ୍ମ ସଂସ୍ଥିତିଃ - ସ୍ୱାତ୍ମସ୍ୱରୂପରେ ସମ୍ୟକ୍ ସ୍ଥିତି 

ସ୍ୱାତ୍ମଦର୍ଶନମ୍ - ସ୍ୱରୂପ ଦର୍ଶନ  

ଆତ୍ମ ନିର୍ଦ୍ୱୟାତ୍ - ଆତ୍ମା ଏକ ହୋଇଥିବା କାରଣରୁ 

ଆତ୍ମନିଷ୍ଠତା - ଆତ୍ମନିଷ୍ଠତା

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ଏକ ଅଦ୍ୱୟ ଆତ୍ମା ଅଟେ।

ଦର୍ଶନ କଲେ ନିଜ ଘଟେ ।।

ତାହାହିଁ ସ୍ୱରୂପ ଦର୍ଶନ ।

ଆତ୍ମନିଷ୍ଠତା ବୋଲି ଜାଣ ।।

ଶ୍ଲୋକ - ୨୭

ଜ୍ଞାନ ବର୍ଜିତାଽଜ୍ଞାନହୀନ ଚିତ୍ ।

ଜ୍ଞାନମସ୍ତି କିଂ ଜ୍ଞାତୁମନ୍ତରମ୍ । ୨୭।

ପଦଚ୍ଛେଦ

                                                         ଜ୍ଞାନ ବର୍ଜିତା - ବିଷୟ ଜ୍ଞାନ ରହିତ

ଅଜ୍ଞାନହୀନ - ଅଜ୍ଞାନରହିତ

ଚିତ୍  - ଚୈତନ୍ୟ

ଜ୍ଞାନମ୍ - ଜ୍ଞାନ

ଅସ୍ତି - ଅଛି

କିମ୍ - କଅଣ

ଜ୍ଞାତୁମ୍ - ଜାଣିବା ପାଇଁ

ଅନ୍ତରମ୍ - ପରେ

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

 ଜ୍ଞାନ ଅଜ୍ଞାନ ଅତିକ୍ରମି ।

ଚୈତନ୍ୟ ଶୁଦ୍ଧ ଜ୍ଞାନ ଜାଣି ।।

ଏହାର ପରେ ଆର ପୁଣ ।

ଜ୍ଞାତବ୍ୟ କିଛି ନାହିଁ ଜାଣ ।  

ଶ୍ଲୋକ - ୨୮

କି‌ଂ ସ୍ୱରୂପମିତ୍ୟାତ୍ମଦର୍ଶନେ ।

ଅବ୍ୟୟାଭବାପୂର୍ଣ୍ଣ ଚିତ୍ ସୁଖମ୍ ।୨୮।

ପଦଚ୍ଛେଦ

କିଂ ସ୍ୱରୂପମ୍ ଇତି - ମୋର ସ୍ୱରୂପ କଅଣ

ଆତ୍ମ ଦର୍ଶନେ -  ଆତ୍ମଦର୍ଶନ ଦ୍ୱାରା 

ଅବ୍ୟୟ - ଅବ୍ୟୟ 

ଅଭବ - ଜନ୍ମ ରହିତ 

 ଆପୂର୍ଣ୍ଣ ଚିତ୍ ସୁଖମ୍ - ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ ଚିତ୍ ସୁଖ  

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

 କିପରି ସ୍ୱରୂପ ମୋହର।

କରିଲେ ଏପରି ବିଚାର ।।

ଚୈତନ୍ୟ ଅଜନ୍ମା ଅବ୍ୟୟ ।

ଆତ୍ମାର ହୁଏ ପରିଚୟ।।

ସୁଖରୂପୀ ଆନନ୍ଦ ପୂର୍ଣ୍ଣ । 

ଆତ୍ମାର ଏପରି ଦର୍ଶନ ।। 

ଶ୍ଲୋକ - ୨୯ 

ବନ୍ଧମୁକ୍ତ୍ୟତୀତଂ ପରଂ ସୁଖମ୍  ।

ବୀନ୍ଦତୀହ ଜୀବସ୍ତୁ ଦୈବିକଃ ।୨୯।

ପଦଚ୍ଛେଦ

ବନ୍ଧମୁକ୍ତ୍ୟତୀତଂ - ବନ୍ଧ ଓ ମୋକ୍ଷରୁ ଉର୍ଦ୍ଧ୍ୱରେ  

ପରମ୍ - ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ   

 ସୁଖମ୍ - ସୁଖ

ବୀନ୍ଦତି - ପାଏ

ଇହ - ଏହିଠାରେ 

ଜୀବଃ - ଜୀବ

ତୁ - ବିରଳତାର ସୂଚକ ଶବ୍ଦ 

ଦୈବିକଃ - ଦୈବୀଗୁଣଯୁକ୍ତ 

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ   

ଏ ସଂସାରେ ବିରଳ ନର 

ଦୈବିକ ଗୁଣେ ବଳିଆର 

ହୋଇ ଲଭନ୍ତି ଶ୍ରେଷ୍ଠ ସୁଖ 

         ବନ୍ଧନ ମୋକ୍ଷରୁ ଅତୀତ । ୨୯।

ଶ୍ଲୋକ ୩୦

 ଅହମପେତକଂ ନିଜବିଭାନକମ୍ ।

 ମହଦିଦଂ ତପୋ ରମଣ ବାଗିୟମ୍ । ୩୦।

ପଦଚ୍ଛେଦ

                                                             ଅହମ ପେତକମ୍ - ଅହଂକାର ରହିତ 

ନିଜ ବିଭାନକମ୍ - ସ୍ୱପ୍ରକାଶ ରୂପ 

ମହତ୍ - ଶ୍ରେଷ୍ଠ 

ଇଦମ୍ - ଏହି

ତପଃ - ତପସ୍ୟା 

ରମଣବାକ୍ - ରମଣଙ୍କର ବାଣୀ

ଇୟମ୍ 

ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ଅହଂକାରକୁ ଦୂର କରି ।

ମହତ ତପ ଯେ ଆଚରି ।।

ସ୍ୱପ୍ରକାଶରେ ପ୍ରକଟଇ ।

ରମଣ ମହାୠଷି କହି ।।