ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାଶ କୃତ କଠୋପନିଷଦ୍ ର ଓଡ଼ିଆ ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟାୟ 

ପ୍ରଥମ ବଲ୍ଲୀ : ଶ୍ଲୋକ ୨୭ - ୨୮

ଶ୍ଲୋକ ୨୭ 

ବିପୁଳ ବିଭବେ ନର ନ ପାଏ ତୃପତି 

ବିଶେଷେ ସାକ୍ଷାତ ତବ ଯେବେ ଜନ୍ତୁପତି !

ଘଟିଛି ମୋ ଭାଗ୍ୟେ, ବିତ୍ତ ମିଳିବ ନିଶ୍ଚୟ

ତବ ଯମପଣେ ମୋର ନାହିଁ ମୃତ୍ୟୁଭୟ ।

ତେଣୁ ମୋର ଅନ୍ୟ ବାଞ୍ଛା ନାହିଁ ଯମରାଜ !

ଦିଅ ଆଦ୍ୟେ ବର କହ ମୃତ୍ୟୁତତ୍ତ୍ୱ ଆଜ ।। (ନ.ଉ. ୧।୧।୮)

ଶ୍ଲୋକ ୨୮

ଅଜର ଅମରଗଣ ସନ୍ନିଧାନେ ଆସି

ଜରାମୃତ୍ୟୁଗ୍ରସ୍ତ କିଏ ଧରାତଳ ବାସୀ ?

ଜାଣି କ୍ଷଣସ୍ଥାୟୀ ସୁଖ ସୌଭାଗ୍ୟ ସମ୍ପତ୍ତି

ଧନଜନ ରୂପରାଜ୍ୟ ବାରାଙ୍ଗନା ରତି ।

ବିବେକୀ ଲୋଡ଼ିବ କିମ୍ପା ସୁଦୀର୍ଘ ଜୀବନ

ବୁଝି ନିଜ ଲଭ୍ୟ ମହାମୁଖ୍ୟ ପ୍ରୟୋଜନ ? (ନ.ଉ. ୧।୧।୮)

ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାଶ କୃତ କଠୋପନିଷଦ୍ ର ଓଡ଼ିଆ ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟାୟ 

ପ୍ରଥମ ବଲ୍ଲୀ : ଶ୍ଲୋକ ୨୬

ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ୍ - ୱିକିମିଡ଼ିଆ କମନସ୍ 

କହେ ନଚିକେତା, " ଯେ ଯେ ସମ୍ପଦ ସମ୍ଭୋଗ 

କହିଲ ଅନ୍ତକ ନୁହେଁ ମୋର ଉପଯୋଗ ।

ମାନବ ଇନ୍ଦ୍ରିୟ ତେଜ, ଇନ୍ଦ୍ରିୟ ବିଳାସ

ବିଳାସ-ସାମଗ୍ରୀ, ସବୁ ଯାଏ କ୍ଷଣେ ନାଶ ।

ସଂସାର-ସମ୍ପଦରାଶି କ୍ଷଣକାଳସ୍ଥାୟୀ

ଆଜି ଅଛି ଯାହା ପୁଣି କାଲିକି ତା' ନାହିଁ ।

ଯାଚୁଛ ପରମ ଆୟୁ ଆପଣ ଯେ ମତେ

କେତେ କାଳ ସ୍ଥାୟୀ ତାହା କହ ହେ ଜଗତେ ?

ବ୍ରହ୍ମମ୍ଭୁଷ ହେଲେ ସୁଦ୍ଧା ପାଏ ଦିନେ କ୍ଷୟ 

ନାହିଁ ମୋର ଲୋଡ଼ା ଆୟୁ ରଥ ହସ୍ତୀ ହୟ ।

ବାହନ ବନିତା ନୃତ୍ୟ ଗୀତେ ପ୍ରୟୋଜନ

ନାହିଁ, ସେ ସକଳ ଥାଉ ତୁମ୍ଭର ଶମନ !(ନ.ଉ. ୧।୧।୭)

ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାଶ କୃତ କଠୋପନିଷଦ୍ ର ଓଡ଼ିଆ ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟାୟ 

ପ୍ରଥମ ବଲ୍ଲୀ : ଶ୍ଲୋକ ୨୫

ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ୍ - ୱିକିମିଡ଼ିଆ କମନସ୍ 

ଯେ ସୁଖ  ସୌଭାଗ୍ୟ ନିତି ଲୋଡ଼ଇ ମାନବ 

ମର୍ତ୍ତ୍ୟବାସୀ ନରେ ଯାହା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଦୁର୍ଲଭ ।

ସ୍ୱଚ୍ଛନ୍ଦେ ମାଗ ସେ ସର୍ବ କର ଯେ କାମନା 

ଦେଖୁଅଛ ଏଥି ଯେତେ ଅମର-ଅଙ୍ଗନା ।

ଚାରୁରତ୍ନ ସୁଖଚିତ ସୁନ୍ଦର ସ୍ୟନ୍ଦନ 

ଶୁଣୁଛ ଯେ ତୁରୀ ଭେରୀ ବାଦିତ୍ର ନିଃସ୍ୱନ ।

ମାନୁଷ ଦୁର୍ଲଭ ଏହୁ ଅଶେଷ ସମ୍ପଦ 

ଖଟନ୍ତୁ ଏ ସର୍ବ ବିପ୍ର ସଦା ତୁମ୍ଭ ପଦ ।

କିନ୍ତୁ ନଚିକେତା, ଘେନ ମୋର ନିବେଦନ 

ନ ପଚାର ମୃତ୍ୟୁତତ୍ତ୍ୱ କଦାପି ଆପଣ । (ନ.ଉ. ୧।୧।୭)

ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାଶ କୃତ କଠୋପନିଷଦ୍ ର ଓଡ଼ିଆ ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟାୟ 

ପ୍ରଥମ ବଲ୍ଲୀ : ଶ୍ଲୋକ ୨୩ -୨୪

ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ୍ - ୱିକିମିଡ଼ିଆ କମନସ୍ 

ଶ୍ଲୋକ ୨୩

ବିଡ଼ିବାକୁ ନଚିକେତା ହୃଦୟ-ଦୃଢ଼ତା 

କହିଲେ ଦେଖାଇ ଲୋଭ ସେ ଯମ ଦେବତା -

"ଶତ ବର୍ଷ ଦୀର୍ଘଜୀବୀ ପୁତ୍ରପୌତ୍ରଚୟ

ମାଗ ଅଗଣିତ ଧେନୁ ସ୍ୱର୍ଣ୍ଣ ହସ୍ତୀ ହୟ ।

ମାଗ ହେ ଧରଣୀ ତଳେ ମହା ଆୟତନ 

ଯେତେ କାଳ ଇଚ୍ଛା ରହ ଧରିଣ ଜୀବନ । (ନ.ଉ. ୧।୧।୭)

ଶ୍ଲୋକ ୨୪

ଅବା ଏହିପରି ଅନ୍ୟ ଯାହା ବାଞ୍ଛା ତବ 

 ମାଗ ଚିରାୟୁଷ, ମାଗ ଅତୁଳ ବିଭବ ।

ବିଶାଳ ମଣ୍ଡଳ ତଳେ ତୁମ୍ଭେ ହୁଅ ଅଧୀଶ୍ୱର 

ପୂର୍ଣ୍ଣ କରିବି ମୁଁ ଯେତେ କାମନା ତୁମ୍ଭର । (ନ.ଉ. ୧।୧।୭)

ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାଶ କୃତ କଠୋପନିଷଦ୍ ର ଓଡ଼ିଆ ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟାୟ 

ପ୍ରଥମ ବଲ୍ଲୀ : ଶ୍ଲୋକ ୨୧ -୨୨

ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ୍ - ୱିକିମିଡ଼ିଆ କମନସ୍ 

ଶ୍ଲୋକ ୨୧

କହେ ଯମ, "ପଚାରିଲେ ଯେ ତତ୍ତ୍ୱ ଆପଣ 

ସଂଶୟ-ଜଡ଼ିତ ତହିଁ ପୂର୍ବେ ଦେବଗଣ ।

ଆତ୍ମଧର୍ମ ତତ୍ତ୍ୱ ଏହୁ ସୂକ୍ଷ୍ମ ସୁଗହନ

ବୁଝିବେ ସହଜେ କାହିଁ ଜନସାଧାରଣ ?

ଏ ବର ନିମନ୍ତେ ଆଉ କଟାଳ ନ କର 

ଛାଡ଼ ଏହା ନଚିକେତା, ମାଗ ଅନ୍ୟ ବର ।"  (ନ.ଉ. ୧।୧।୬)

ଶ୍ଲୋକ ୨୨

ବୋଲେ ନଚିକେତା ଯାହା କହିଲ ଆପଣ 
ଏ ତତ୍ତ୍ୱେ ସଂଶୟ ପୂର୍ବେ କଲେ ଦେବଗଣ ।

ଇତର ଜନର ଏହା ନୁହଇ ସୁଗମ 
ସତ୍ୟ, ମାତ୍ର ତୁମ୍ଭ ପରି କାହିଁ ଅନ୍ୟତମ ।

ଏ ତତ୍ତ୍ୱର ଉପଯୁକ୍ତ ବକ୍ତା ଦଣ୍ଡଧର 
ଏହା ବିନୁ ନାହିଁ ମୋର ଲୋଡ଼ା ଅନ୍ୟ ବର ।" (ନ.ଉ. ୧।୧।୬)

ବାମଣ୍ଡାର ଦୋଳି ଗୀତ

ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ୍ - ୱିକିମିଡ଼ିଆ କମନସ୍ 

ଦୁଲି ତଲେ ଗଲା ଜନ୍ଦା 

ଖେଚେଡ଼ି ଭାତକୁ ବଡ଼ ଶରଧା

ନାକଚଣା ଦେଲି ବନ୍ଧା, ମୋ ଦୁଲି ଲୋ ।

ଦୁଲିତଲେ ଗଲା ଭାଲୁ

ବାଟିଲା ହଲଦୀ କାହାକୁ ଦେଲୁ

ଦୁଲି, ପୁଅକୁ ନୁଖୁରା କଲୁ , ମୋ ଦୁଲି ଲୋ ।

ଦୁଲି ତଲେ ଗଲା ହଂସ

ପାନି ଡ଼ବ ଡ଼ବ ବୈଶାଖ ମାସ

ଚମକା ଘୋଡ଼ାରେ ଆସ, ମୋ ଦୁଲି ଲୋ ।

ନଈରେ ଗାଡ଼ଇ ଦୁଲି 

ନଈର ଦେବତା ଝୁଲିବେ ବୋଲି ରେ

ବେଙ୍ଗ ଦେଲେ ହୁଲହୁଲି, ମୋ ଦୁଲି ରେ ।

ଧାନ ମଧ୍ୟେ ଲଙ୍କେଶ୍ୱରୀ

ଟୁକୁଲି ମଧ୍ୟରେ ସୀତା ସୁନ୍ଦରୀ

ରାବଣ କରିଛି ଚୋରୀ, ମୋ ଦୁଲି ରେ ।

ଶିଲର କଞ୍ଚା ପିଠଉ 

ମୋ ଭାଇ ମାଡ଼ିଛି ରତ୍ନ କଠାଉ ରେ 

ଚାଲିଗଲେ ବାଜୁଥାଉ, ମୋ ଦୁଲି ରେ ।

ମୟା ପତ୍ର ଖାନ୍ଦି ଖାନ୍ଦି 

ଭେନାଇ ଆସିଛନ୍ ମୁକୁଟ ବାନ୍ଧି 

ନାନୀ ଯିବେ କାନ୍ଦି କାନ୍ଦି, ମୋ ଦୁଲି ରେ ।

ଦୁଲି ତଲେ ଦୁବଘାସ

ପିଲାଙ୍କ ମୁଣ୍ଡରେ ଚଟିଆ ବାସ

ଧନୁକାଣ୍ଡ ଧରି ଆସ, ମୋ ଦୁଲି ରେ ।

ଡ଼ାଲପତ୍ର ଖରଖର

ଆଗ ଲମ୍ବାଇବ ଚଉଠି ଭାର 

ନାନୀ ଯିବ ଶାଶୁଘର, ମୋ ଦୁଲି ରେ ।

ଉତ୍ସ - ସାହିତ୍ୟ ଅକାଦେମି ଦ୍ୱାରା ପ୍ରକାଶିତ ବହି, 'ଓଡ଼ିଆ ଲୋକଗୀତ' । ସଙ୍କଳୟିତା - ପ୍ରସନ୍ନ କୁମାର ମିଶ୍ର ।

ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାଶ କୃତ କଠୋପନିଷଦ୍ ର ଓଡ଼ିଆ ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟାୟ 

ପ୍ରଥମ ବଲ୍ଲୀ : ଶ୍ଲୋକ ୧୯ -୨୦

ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ୍ - ୱିକିମିଡ଼ିଆ କମନସ୍ 

ଶ୍ଲୋକ ୧୯

କହିଲି ଏ ନଚିକେତା ଅଗ୍ନି ବିବରଣ

ଲୋଡ଼ିଲ ଦ୍ୱିତୀୟବରେ ଯେ ତତ୍ତ୍ୱ ଆପଣ ।

ତବ ନାମେ ହେବେ ଏହୁ ଅଗ୍ନି ଲୋକେ ଖ୍ୟାତ 

     କି ତୃତୀୟ ବର ମାଗ କହ ଏବେ ତାତ ।(ନ.ଉ. ୧।୧।୬)

ଶ୍ଲୋକ ୨୦

କହେ ନଚିକେତା, "ମନେ ଲାଗେ ମୋ ସନ୍ଦେହ

କି ହୁଏ ମାନବ ? ଯେବେ ତେଜେ ମରଦେହ ।

କହନ୍ତି କେତେକ ଆତ୍ମା ଯାଏ ପରଲୋକେ

ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ନାହିଁ ପରଲୋକେ ଥୋକେ ।

ଚିରକାଳ ରହିଛି ଏ ସଂଶୟ ଜଗତେ

ଦିଅ ଉପଦେଶ ଯେହ୍ନେ ଯିବି ମୁଁ ପରତେ ।

ପରଲୋକ ତତ୍ତ୍ୱ ପ୍ରଭୁ ହେଉ ମୋ ଗୋଚର 

ଦୟା କରି ଦିଅ ମୋତେ ଏ ତୃତୀୟ ବର । (ନ.ଉ. ୧।୧।୬)

ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାଶ କୃତ କଠୋପନିଷଦ୍ ର ଓଡ଼ିଆ ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟାୟ 

ପ୍ରଥମ ବଲ୍ଲୀ : ଶ୍ଲୋକ ୧୮

ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ୍ - ୱିକିମିଡ଼ିଆ କମନସ୍ 

ବିହିତ ଇଷ୍ଟକେ ବେଦୀ କରି ଯେ ରଚନା

ସାଧେ ନଚିକେତା ଅଗ୍ନି ତ୍ରିବାର ଅର୍ଚ୍ଚନା ।

ଆତ୍ମଭାବେ ଧ୍ୟାୟେ ଚିତ୍ତ କରି ଏକ ଲୟ

ମୃତ୍ୟୁ-ପାଶ କାଟେ ସେହୁ ନୋହେ ତନୁ କ୍ଷୟ ;

ରାଗଦ୍ୱେଷ ଆଦି ଯେତେ ଦୁଃଖର ନିଦାନ

ମାନବ ଜନମେ ତା'ର ପାଏ ଅବସାନ ।

ଶୋକେ ଦୁଃଖେ କେବେ ସେହୁ ନ ହୁଏ ବିହ୍ୱଳ
ଭୁଞ୍ଜେ ମର୍ତ୍ତ୍ୟେ ମହାମୋଦ ସ୍ୱର୍ଗଲୋକ ଫଳ । 

ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାଶ କୃତ କଠୋପନିଷଦ୍ ର ଓଡ଼ିଆ ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟାୟ 

ପ୍ରଥମ ବଲ୍ଲୀ : ଶ୍ଲୋକ ୧୭

ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ୍ - ୱିକିମିଡ଼ିଆ କମନସ୍ 

ପିତାମାତା ଗୁରୁଜନ ଆଜ୍ଞାଘେନି ଶିରେ 

ପୂଜେ ଯେ ତ୍ରିସନ୍ଧ୍ୟା ଅଗ୍ନି ନିୟତ ବିଧିରେ ।

ଯଜ୍ଞଦାନ ଅଧ୍ୟୟନେ ରତ ଅନୁକ୍ଷଣ 

ତରଇ ସେ ଜନ୍ମ-ମୃତ୍ୟୁ ଦୁସ୍ତର ବନ୍ଧନ ।

ହିରଣ୍ୟଗରଭୁଁ ଜାତ ବିଶ୍ୱପ୍ରକାଶକ 

ବିଶ୍ୱବନ୍ଦ୍ୟ ସର୍ବଜ୍ଞାତା ସେ ଦେବ ପାବକ ।

ଆତ୍ମାରୂପେ ପ୍ରାଣୀ ହୃଦେ ରାଜନ୍ତି ସତତ

ବୁଝି ଯେହୁ ଅନୁଭବେ ଆଣଇ ଏ ତତ୍ତ୍ୱ ।

ଲଭଇ ସେ ଅନୁପମ ଅଖଣ୍ଡ ସନ୍ତୋଷ
ଚିରଦିନ ଲାଗି ତୁଟେ ଭବଭ୍ରାନ୍ତି ଦୋଷ । (ନ.ଉ. ୧।୧।୫)

ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାଶ କୃତ କଠୋପନିଷଦ୍ ର ଓଡ଼ିଆ ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟାୟ 

ପ୍ରଥମ ବଲ୍ଲୀ : ଶ୍ଲୋକ ୧୫ - ୧୬

ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ୍ - ୱିକିମିଡ଼ିଆ କମନସ୍ 

ଶ୍ଲୋକ ୧୫

ସର୍ବଲୋକ ଆଦି ହେତୁ ଅନଳ ବିଜ୍ଞାନ 

ଯଜ୍ଞ ଇଷ୍ଟକର ସଂଖ୍ୟା ପ୍ରକାର ପ୍ରମାଣ ।

ଯଜ୍ଞ ଆମନ୍ତ୍ରିତ ଅଗ୍ନି ଅର୍ଚ୍ଚନ ବିଧାନ

ଯମ ମୁଖୁଁ ଶୁଣି ସବୁ ଗୂଢ଼ ତତ୍ତ୍ୱ ଜ୍ଞାନ ।

ସ୍ଥିର ଚିତ୍ତେ ନଚିକେତା କରନ୍ତି ଆବୃତ୍ତି 

                        ତୁଷ୍ଟ ହେଲେ ଯମରାଜା ଦେଖି ତାଙ୍କ କୃତି । (ନ.ଭ. ୧।୧।୫)

ଶ୍ଲୋକ ୧୬

ଯୋଗ୍ୟଶିଷ୍ୟ ନଚିକେତା ବୁଝିଲେ ଅନ୍ତରେ 

କହିଲେ ମହାତ୍ମା ତାଙ୍କୁ ଅତି ପ୍ରୀତିଭରେ ।

ତୁମ୍ଭଙ୍କୁ ଦେବି ମୁଁ ଆଜି ଅନ୍ୟ ଏକ ବର 

ତବ ନାମ ବୋଲାଇବେ ସ୍ୱର୍ଗ-ବୈଶ୍ୱାନର ।

ନଚିକେତା ଅଗ୍ନି ବୋଲି ହେବ ସେ ବିଦିତ ।
ଲଭ କର୍ମମୟ ସ୍ୱର୍ଗ ଅତି ଆନନ୍ଦିତ । (ନ.ଭ. ୧।୧।୫)

ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାଶ କୃତ କଠୋପନିଷଦ୍ ର ଓଡ଼ିଆ ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟାୟ 

ପ୍ରଥମ ବଲ୍ଲୀ

ତିବ୍ବତୀୟ ଯମ
ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ୍ - ୱିକିମିଡ଼ିଆ କମନସ୍ 

ଶ୍ଲୋକ ୧୩

ଯେ ଅଗ୍ନି ପ୍ରସାଦେ ଲଭି ଅକ୍ଷୟ ଅମୃତ

ସ୍ୱର୍ଗଲୋକ ନିରନ୍ତର ହୁଏ କୃତ୍ୟ କୃତ୍ୟ ।

ସେ ଅଗ୍ନି ଗଭୀର ତତ୍ତ୍ୱ ତୁମ୍ଭର ଗୋଚର
କହ ଏ ବିଶ୍ୱାସୀ ଜନେ - ଏ ଦ୍ୱିତୀୟ ବର ।"  (ନ.ଭ. ୧।୧।୪)

ଶ୍ଲୋକ ୧୪

"ସ୍ୱର୍ଗ-ସିଦ୍ଧି ଦାତା ଅଗ୍ନି ନିଗୁଢ଼ ବୃତ୍ତାନ୍ତ 

ଜାଣଇ ମୁଁ ନଚିକେତା" କହନ୍ତି କୃତ୍ତାନ୍ତ ।

"ଲଭଇ ଅନନ୍ତ ସୁଖ ସ୍ୱର୍ଗଧାମେ ନର 

ପ୍ରସନ୍ନ ହେଲେ ସେ ଦିବ୍ୟ ଅଗ୍ନି ବୈଶ୍ୱାନର ।

ସର୍ବଲୋକ ସ୍ଥିତି ହେତୁ ସେ ପୁଣ୍ୟ ପାବକ

ସର୍ବ ଅନ୍ତର୍ଯ୍ୟାମୀ ସର୍ବ ବୁଦ୍ଧି-ନିୟାମକ ।

କହୁଛି ଏହି ଯେ ତତ୍ତ୍ୱ ହେତୁ କରି ଜାଣ"
ଆବର ବୁଝାନ୍ତି ବିପ୍ରେ ଦେବ ଜନ୍ତୁରାଣ ।  (ନ.ଭ. ୧।୧।୪-୫)

ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାଶ କୃତ କଠୋପନିଷଦ୍ ର ଓଡ଼ିଆ ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟାୟ 

ପ୍ରଥମ ବଲ୍ଲୀ

ଯମ
ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ୍ - ୱିକିମିଡ଼ିଆ କମନସ୍ 

ଶ୍ଲୋକ ୧୧

କହେ ଯମ, "ନଚିକେତା ଦେଲି ମୁଁ ଏ ବର  

ତବ ବିରହରେ ପିତା ନ ହେବେ କାତର ।

ସୁଖେ ପୁହାଇବେ ନିଶି ନିଶ୍ଚିନ୍ତ ଶୟନେ

ତୁମ୍ଭ ପ୍ରତି ପୂର୍ବ ପ୍ରୀତି ରଖିଥିବେ ମନେ ।

ମୃତ୍ୟୁମୁଖୁଁ ଲେଉଟିବା ଦେଖି ନିଜ ଘରେ 

                     ନକରି ସେ କୋପ, ନେବେ ତୁମ୍ଭଙ୍କୁ ସାଦରେ ।"(ନ.ଭ. ୧।୧।୪)

ଶ୍ଲୋକ ୧୨

କହେ ପୁଣି ନଚିକେତା, "ସ୍ୱର୍ଗେ ନାହିଁ କ୍ଷୟ,

ନାହିଁ ମୃତ୍ୟୁ, ନାହିଁ ଜରା ନାହିଁ  କିଛି ଭୟ ।

ନ ଜାଣନ୍ତି ସ୍ୱର୍ଗଲୋକେ କ୍ଷୁଧା ତୃଷ୍ଣା ପ୍ରାସ
ଅତିକ୍ରମି ଶୋକ ସଦା କରନ୍ତି ଉଲ୍ଲାସ । (ନ.ଭ. ୧।୧।୪)

ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାଶ କୃତ କଠୋପନିଷଦ୍ ର ଓଡ଼ିଆ ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟାୟ 

ପ୍ରଥମ ବଲ୍ଲୀ

ଶ୍ଲୋକ ୧୦

ଯମ ବାକ୍ୟେ ନଚିକେତା ଭାଷନ୍ତି ଏସନ, 

"ମୋ ଠାରେ ଆପଣ ଯେବେ ହେଲେ ସୁପ୍ରସନ୍ନ ।

ପିତା ମୋର ବ୍ରାଜଶ୍ରବା ଗୌତମ ତାପସ

ମୋ ବିରହ-ଭାବନାରେ ନୁହନ୍ତୁ ଅବଶ ।

ନ ଜନମୁ ତାଙ୍କ ହୃଦେ କୋପ ମୋହ ପ୍ରତି 

ରହନ୍ତୁ ସଦା ସେ ଶାନ୍ତ ସୁୁପ୍ରସନ୍ନମତି ।

ତବ ପୁରୁ ଫେରିଗଲେ ଦେଖି ମୋ ବଦନ

ଚିହ୍ନନ୍ତୁ କରନ୍ତୁ ପୁଣି ପ୍ରିୟ ସମ୍ଭାଷଣ ।

ମୋ ପ୍ରତି ସୁଦୟା ଯେବେ ତବ ଦଣ୍ଡଧର
ହେଉ ଆଜ୍ଞା ଦିଅ ମୋତେ ଏ ପ୍ରଥମ ବର । (ନ.ଭ. ୧।୧।୩-୪)

ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାଶ କୃତ କଠୋପନିଷଦ୍ ର ଓଡ଼ିଆ ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟାୟ 

ପ୍ରଥମ ବଲ୍ଲୀ

ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ୍ - ୱିକିମିଡ଼ିଆ କମନସ୍ 

ଶ୍ଲୋକ ୯

କହନ୍ତି କାତର ଚିତ୍ତେ ବିନୟ ବଚନ,
"ତିନି ଦିନ ନିରାହାର ମୋ ଗୃହ ଆପଣ । 

ଆପଣ ଅତିଥି ପୁଣି ବିଶେଷେ ବ୍ରାହ୍ମଣ  

ତେଣୁ ମୋର ନିତ୍ୟ ପୂଜା ଅର୍ଚ୍ଚନା ଭାଜନ ।

କ୍ଷମ ଅପରାଧ ବିପ୍ର, ନମେ ତବ ପଦ 

ହେଉ ମୋର ସର୍ବ ଶୁଭ ନଘଟୁ ବିପଦ ।

ତିନିରାତ୍ର ଲାଗି ଯାହା ଇଚ୍ଛା ତିନି ବାର

        ମାଗ ହେ ଅତିଥି ଦେବି ସତ୍ୟ ଏ ମୋହର ।   (ନ.ଭ. ୧।୧।୩)

ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାଶ କୃତ କଠୋପନିଷଦ୍ ର ଓଡ଼ିଆ ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟାୟ 

ପ୍ରଥମ ବଲ୍ଲୀ

ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ୍ - ୱିକିମିଡ଼ିଆ କମନସ୍ 

ମନ୍ତ୍ର ୭

ଅଗ୍ନିସମ ପ୍ରଭାଦୀପ୍ତି ରୂପ କାନ୍ତିମନ୍ତ 

ବ୍ରାହ୍ମଣ ଅତିଥି ତବ ଗୃହେ ଉପଗତ ।

ତିନିଦିନ ହେଲା ବିପ୍ର ଛନ୍ତି ନିରାଧାରେ ।

                       ପୂଜ ତାଙ୍କୁ ଜନ୍ତୁରାଣ ଉଚିତ ବେଭାରେ ।  (ନ.ଭ. ୧।୧।୩)

ମନ୍ତ୍ର ୮

ବ୍ରାହ୍ମଣ ଅତିଥି ଗୃହେ ହେଲେ ଅନାଦୃତ 

ନାଶନ୍ତି ଅନଳ ପ୍ରାୟେ ସକଳ ସୁକୃତ ।

ଗୃହସ୍ଥର ଗୃହେ ଯେବେ ଅତିଥି ବ୍ରାହ୍ମଣ 

ରହନ୍ତି ନ ଯାଇ ଯଥାବିହିତ ଭୋଜନ ।

ସେ ମନ୍ଦମତିର ଯାଏ ସର୍ବ ଧର୍ମ ନାଶ

ନ ରହେ ତାହାର କେବେ ପଶୁ ପୁତ୍ର ଆଶ ।

ବାଞ୍ଛାସିଦ୍ଧି ନୁହେ, ଆଶା ନ ହୁଏ ପୂରଣ  

ପ୍ରିୟସତ୍ୟ ସମ୍ଭାଷଣ ତା'ର ଅକାରଣ ।

ଯଜ୍ଞ କଲେ ଯଜ୍ଞଫଳ ନ ହୁଏ ପ୍ରାପତ
ତଡ଼ାଗ ଉଦ୍ୟାନ ଦାନେ ନୁହେ ପୁଣ୍ୟବନ୍ତ ।

ନ ଲଭେ ଜୀବନେ କେବେ ସାଧୁସଙ୍ଗ ଫଳ

ବିଫଳ ହୁଅଇ ତା'ର ସୁକୃତ ସକଳ ।"

ବିଷମ ବାରତା ଶୁଣି ଭୃତ୍ୟଗଣ ମୁଖେ 

                       ନଚିକେତା ସନ୍ନିଧାନେ ଯମରାଜା ଦୁଃଖେ । (ନ.ଭ. ୧।୧।୩)

ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାଶ କୃତ କଠୋପନିଷଦ୍ ର ଓଡ଼ିଆ ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟାୟ 

ପ୍ରଥମ ବଲ୍ଲୀ: ମନ୍ତ୍ର ୬

ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ୍ - ୱିକିମିଡ଼ିଆ କମନସ୍ 

ଯାହା ହେଉ କ୍ରୋଧେ ପିତା କହିଲେ ଯେ କଥା ।

ପାଳିବି ତା, ନ କରିବି କେବେ ହେଁ ଅନ୍ୟଥା ।"

କ୍ଷଣେ ଅନ୍ତେ ପିତାଙ୍କର କ୍ରୋଧ ଉପସମେ ।

'କି କହିଲି' ବୋଲି ବ୍ୟଥା ପାଇଲେ ମରମେ ।।

ତହୁଁ ନଚିକେତା ସ୍ନିଗ୍ଧ କୋମଳ ବଚନେ ।

କହନ୍ତି, "ହେ ପିତା, କିଁପା ଦୁଃଖ କର ମନେ ?  

ଆମ୍ଭ ପିତୃ ପିତାମହ ପୂର୍ବ ଆଚରଣ 

ଯେ ବିଧାନେ ଚଳୁଛନ୍ତି ଏବେ ସାଧୁଗଣ ।।

ଶୁଦ୍ଧ ବୁଦ୍ଧ ଚିତ୍ତେ ତାହା କର ହେ ବିଚାର ।

କରନାହିଁ କେବେ ନିଜ ଉକ୍ତି ପ୍ରତ୍ୟାହାର ।

ବ୍ରୀହି ଯବ ଶସ୍ୟ ସମ ମରଇ ମାନବ ।

ଶସ୍ୟ ସମ ହୁଏ ପୁଣି ତାହାର ଉଦ୍ଭବ ।।

ଜମନ-ମରଣ-ବଶ ଅନୁକ୍ଷଣ ଲୋକ

ପେଷ ମୋତେ ଯମପୁରେ କରନାହିଁ ଶୋକ ।।"

ପିତୃସତ୍ୟ ରକ୍ଷା ଲାଗି ସେ ଯୋଗ୍ୟ ତନୟ 

ଆଜ୍ଞାଶିରେ ବହି ବେଗେ ଗଲେ ଯମାଳୟ ।

ନଚିକେତା ପ୍ରବେଶିଲେ ଯେବେ ଯମପୁରେ 

ଥିଲେ ଯମ ପରବାଶେ କାହିଁ ବହୁ ଦୂରେ ।

ବାହୁଡ଼ନ୍ତେ ତିନିଦିନ ଅନ୍ତେ ନିଜ ବାସେ 

                       ଭୃତ୍ୟଗଣ  ଜଣାଇଲେ ଶମନ ସକାଶେ ।। (ନ.ଭ. ୧।୧।୨)

ଗୋପବନ୍ଧୁ ଦାଶ କୃତ କଠୋପନିଷଦ୍ ର ଓଡ଼ିଆ ପଦ୍ୟାନୁବାଦ 

ପ୍ରଥମ ଅଧ୍ୟାୟ 

ପ୍ରଥମ ବଲ୍ଲୀ: ମନ୍ତ୍ର ୪-୫ 

ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ୍ - ୱିକିମିଡ଼ିଆ କମନସ୍ 

ମନ୍ତ୍ର ୪

ପିତାଙ୍କୁ ସେ ନଚିକେତା ପୁଚ୍ଛନ୍ତି ବଚନ 

"କାହା ଦାନ ଲାଗି ମୋତେ କଳ୍ପିଛ ଆପଣ" 

ବାରମ୍ବାର ପଚାରନ୍ତେ ପିତା ବିରକତେ 

କହିଲେ "ଯମକୁ ଦେବି ଏହି ଲାଗେ ତତେ" । (ନ.ଭ. ୧।୧-୨)

ମନ୍ତ୍ର ୫

ଶୁଣି ଏ ବଚନ ପୁତ୍ର ଭାବନ୍ତି ହୃଦୟେ,

"କିମ୍ପାଇଁ ପେଷିବେ ପିତା ମୋତେ ଯମାଳୟେ?

ଛନ୍ତି ପିତାଙ୍କର ପୁତ୍ର ଶିଷ୍ୟ ଯେତେ ଜଣ 

ସେବାଧର୍ମେ ମୁଁ ତ ନୁହେଁ ଅତି ଅକିଞ୍ଚନ ।

ନ ହେବି ଉତ୍ତମ ମଧ୍ୟେ ଯେବେ ଶ୍ରେଷ୍ଠତମ 

ମଧ୍ୟମ କୋଟିରେ କେବେ ନୁହେଁ ମୁଁ ଅଧମ ।  (ନ.ଭ. ୧।୧।୨)

ପାଲି ଧମ୍ମପଦର ଓଡ଼ିଆ  ପଦ୍ୟାନୁବାଦ - ୭ ଯମକ ବଗ୍ଗ 

ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ୍ - ୱିକିମିଡ଼ିଆ କମନସ୍ 

ସୁଭାନୁପସ୍ସିଂ ବିହରନ୍ତଂ‌ ଇନ୍ଦ୍ରିୟେସୁ ଅସଂବୁତଂ ।

ଭୋଜନମ୍ହି ଅମତ୍ତଞ୍ଜୁଂ କୁସୀତଂ ହୀନବୀରିୟଂ ।

ତଂ ବେ ପସହତି ମାରୋ ବାତୋ ରୁକ୍ଖଂ'ବ ଦୁବ୍ବଳଂ ।୭।

 କାମଗୁଣ  ଶୁଭରୂପେ ଦେଖି ଯେ ବିହରେ ।

ଅସଞ୍ଜତ ଅଟଇ ସେ ନିଜ ଇନ୍ଦ୍ରିୟରେ ।।

ଭୋଜନରେ ମାତ୍ରାଜ୍ଞାନ ତାହାର ଯେ ନାହିଁ ।

ଅଳସ ଓ ହୀନବୀର୍ଯ୍ୟ ନିଶ୍ଚେ ସେ ଅଟଇ ।।

ମାର ବଳାତ୍କାରେ ତାର ଉନ୍ମୁଳନ କରେ ।

ଯେପରି ମାରୁତ ଦୁର୍ବଳ ପାଦପ ସଂହରେ ।୭।

ପାଲି ଧମ୍ମପଦର ଓଡ଼ିଆ  ପଦ୍ୟାନୁବାଦ - ୬ ଯମକ ବଗ୍ଗ 

ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ୍ - ୱିକିମିଡ଼ିଆ କମନସ୍ 

ପରେ ଚ ନ ବିଜାନନ୍ତି ମୟମେତ୍ଥ ୟମାମସେ ।

ୟେ ଚ ତତ୍ଥ ବିଜାନନ୍ତି ତତୋ ସମ୍ମନ୍ତି ମେଧଗା ।୬। 

ଆମ୍ଭେମାନେ ସର୍ବେ ସଦା ମୃତ୍ୟୁ  ଅନୁଚର ।

ନ ଜାଣନ୍ତି ଅପଣ୍ଡିତ ମାନେ ଏ ବ୍ୟାପାର ।।

ଯେହୁ ଜନ ଜାଣେ ଏହି ପରମ ଯେ ଜ୍ଞାନ ।

ସମସ୍ତ କଳହର ତା' ଘଟେ  ଅବସାନ ।୬।

ପାଲି ଧମ୍ମପଦର ଓଡ଼ିଆ  ପଦ୍ୟାନୁବାଦ - ୫ ଯମକ ବଗ୍ଗ 

ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ୍ - ୱିକିମିଡ଼ିଆ କମନସ୍ 

ନହି ବେରେନ ବେରାନି ସମ୍ମନ୍ତୀଧ କୁଦାଚନଂ ।

ଅବେରେନ ଚ ସମ୍ମନ୍ତି ଏସ ଧମ୍ମୋ ସନନ୍ତନୋ ।୫।

ଇହଲୋକେ ବୈର ଦ୍ୱାରା ବୈରର ଶମନ ।

କଦାଚିତ ହୁଏ ନାହିଁ ବୋଲି ଏହା ଜାଣ ।।

ଅବୈର ଦ୍ୱାରା ହିଁ ଶାନ୍ତ ହୁଅଇ ଯେ ବୈର ।

ନିୟମ ଅଟଇ ଏ ସନାତନ ଧର୍ମର ।୫। 

ପାଲି ଧମ୍ମପଦର ଓଡ଼ିଆ  ପଦ୍ୟାନୁବାଦ - ୪ ଯମକ ବଗ୍ଗ 

ଫଟୋ କ୍ରେଡ଼ିଟ୍ - ୱିକିମିଡ଼ିଆ କମନସ୍ 

ଅକ୍କୋଛ୍ଛି ମଂ ଅବଧି ମଂ ଅଜିନି ମଂ ଅହାସି ମେ ।

ୟେ ତଂ ନଉପନୟ୍ହନ୍ତି ବେରଂ ତେଷୂପଶାମ୍ୟତି ।୪।

ଆକ୍ରୋଶ କରିଲା ମୋତେ ପ୍ରହାର କରିଲା ।

ପରାଜୟ କଲା ମୋର ହରି ସେ ଯେ ନେଲା ।

ଏମନ୍ତ ବିଚାର ଯିଏ ପରିତ୍ୟାଗ କରେ ।

ବୈର ଭାବ ତାର ଶାନ୍ତ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବରେ ।୪।